مقدمه
مهندسی طلاسازی ؛ یکی از تکنیک ها و تخصص هایی است که با ایجاد پیوند میان بخشهای متعدد علوم متنوع مانند : متالورژی ؛ زمین شناسی ؛ شیمی ؛ فیزیک ؛ هنر؛ و دیگر علوم و مهارتها؛ به خلق و ایجاد آثار چشم نواز و گرانبهایی میپردازد که هریک از این اثرها ؛ توانایی ؛ تجربه ؛ دانش و مهارت خالق خویش را نمایان میسازد.
از اکتشاف معادن و کاوش عنصر طلا در درون زمین ؛ تا استخراج و پالایش ؛
از ذوب ؛ آلیاز سازی و ریخته گری گرفته تا نوردکاری و ایجاد مقاطع گوناگون ؛
از ایجاد فرم های هندسی تا طراحی های دستی ؛ دو بعدی و سه بعدی ؛
از برشکاری و ساخت قطعات و ترکیب آنها از فلز طلا تا ایجاد شکل و محصول نهایی و ایجاد روکش با رنگهای متنوع و زیبا ؛ رد پای علوم و شاخه های متعدد آنها مشهود است.
شاخه مهندسی طلاسازی و یا به بیان ساده تر ؛ طلاسازی ؛ مفهوم کلی از علوم و تخصص های یاد شده می باشد که با پیشرفت دانش ؛ گسترش خود را بر پهنه ی زندگی تجملاتی بشر مسجل نموده و همواره به روز گردیده است.
امروزه ماشینها و دستگاه های متعددی به یاری این صنعت و هنر باستانی آمده اند تا دامنه ی کاری این حرفه را عریض تر نموده و از طریق ایجاد مواردی چون سهولت کار ؛ دقت بالا ؛ عملکرد سریع و… یارای خلاقیت و توانایی های فعالان این بخش باشند.
در ادامه ی این مقاله سعی شده تا ردپای هریک از علوم و نقش آنها در تکنیکهای متعدد طلاسازی بطور اجمالی معرفی و بررسی گردند.
همچنین در مورد ابزار ها و ماشینهای به روز در این صنعت و نحوه ی فعالیت آنها توضیحاتی داده خواهد شد.
1)نقش دانش زمین شناسی در صنعت طلا
زمین شناسی از علوم پایه ای و لزومی ترین دانش در زمینه ی اکتشاف و استخراج طلا می باشد که در پیوند با علم شیمی و نمود آن بصورت دانش ژيوشیمی ، با ایجاد آزمایشات شیمیایی متعدد و قبل از ان ، نمونه برداری های منطقه ای ، از وجود فلز طلا در مناطق مختلف زمین پرده برداری نموده و میزان این فلز زرد را تخمین میزند.
از ارتباط بیهنجاری با تکتونیک منطقه ای و نوع گسلهای برشی یک منطقه و نیز الگوهای ژيوشیمیایی مناطق پتانسیلدار طلا و بسیاری کلیدهاو روشهای متعدد ، دانش زمین شناسی در بهره برداری فلز یاد شده به کمک بشریت شتافته است
2)نقش دانش فیزیک در صنعت طلا و طلاسازی
دانش فیزیک با ظرفیت گسترده و دارا بودن شاخه های متعدد در زمینه های گوناگون صنعت و زندگی بشر رد پای مستحکم و کاربردی در صنعت طلاسازی از خود بجای گذاشته است.
یکی از شواهد و آثار ابتدایی فیزیک در صنعت طلا و جواهر سازی هنگام تولید محصول و در زمان ذوب و ریخته گری پارامتر دما و نقطه ی ذوب و نقطه ی جوش مذاب میباشد.
از ایجاد تغییر حالت های مختلف در فلزات به وسیله ی پارامترهایی که علم فیزیک انها را تعریف مینماید؛ نظیر حرارت . دمای ذوب نقطه ی ذوب نقطه ی جوش فلزمذاب دمای انجماد چگالی تا علت تغییرات خواص فیزیکی فلز تحت اثر شرایط و نیروهای مختلف همگی بصورت یک نیاز در آگاهی فرد طلاساز پدیدار است و یک طلاساز بایستی از ماهیت فیزیکی و رفتار حداقل فلز طلا در شرایط مختلف آگاهی داشته باشد.
بطور مثال : با عدم آگاهی از میزان درجه حرارت فلز طلا در زمان ذوب و رسیدن آن به نقطه ی جوش ؛ ریخته گری این فلز با مشکل مواجه شده و در نهایت در پروسه های بعدی تولید نظیر نورد کاری یا ورق کاری و یا ایجاد کشش در مقاطع ؛ ترک ها و ناهنجاریهایی ایجاد میشود که به لحاظ اقتصادی و ساعت کاری طی شده در زمان شروع تولید تا عمل آوری محصول ؛ مقرون به صرفه نخواهد بود.
نگارنده : پیمان امانتکار
طراح و سازنده طلا و جواهر
